Προβληματισμοί πάνω στα θέματα του παρατηρητηρίου της σχολικής Βίας και των Συντονιστών δράσεων

      "Ένας  από τους ρόλους των Παρατηρητηρίων που δημιουργήσαμε δεν είναι ασφαλώς να βρούμε βία εκεί που δεν υπάρχει αλλά να μετρήσουμε τον ακριβή βαθμό της και τη σχετική απουσία της έστω κι΄  αν απογοητεύσουμε κάποτε τους χρηματοδότες μας. Θα πρέπει να αποφευχθεί το φαινόμενο πυρομανείς πυροσβέστες να βάζουν πυρκαγιές στα σχολεία για να πληρώνονται στη συνέχεια να τις σβήνουν" [1] 

Η παραπάνω ρήση  πιστεύω ότι θα πρέπει να είναι ο οδηγός μας. Η στόχευση  του παρατηρητηρίου θα πρέπει να είναι η αποτύπωση του ζητήματος που μας απασχολεί στις πραγματικές του διαστάσεις. Ούτε να κρύψουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί, ούτε να υπερβάλλουμε ένα υπαρκτό θέμα. Η παρουσία του θα πρέπει να έχει το ρόλο του επιστημονικού κι εκπαιδευτικού εργαλείου, που θα αποτυπώσει το φαινόμενο σε όλες  του τις εκφάνσεις ,  θα  το κωδικοποιήσει και θα δώσει στην Πολιτεία τη δυνατότητα να παρέμβει προληπτικά και κατασταλτικά αν χρειαστεί, ώστε να αποφύγουμε φαινόμενα γενίκευσης, ή σχολικής διαρροής, παράλληλα θα πρέπει να εξετάσει τις αιτίες που γεννούν το φαινόμενο.: Οι εύκολες λύσεις του τύπου: μετανάστευση, οικονομική κρίση,  οικογενειακά προβλήματα, κλπ, θα πρέπει να απομονωθούν μέσα από τη δράση του παρατηρητηρίου και να αναδειχθεί η πολυπαραγοντικότητα του φαινομένου. «Τίποτα δεν αποτελεί από μόνο του αιτία της βίας στο σχολείο, κανένας παράγοντας από μόνος του. Όλα είναι θέμα συνέργειας παραγόντων κινδύνου οι οποίοι αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης διαταραχών είτε εσωτερικευμένων (π.χ κατάθλιψη, ή απώλεια της αυτοεκτίμησης) είτε εξωτερικευμένων. (π.χ .επιθετικότητα )»[2]. Το σημαντικότερο είναι να αναδείξουμε ότι : Έχει γίνει πλέον απόλυτα αποδεκτό πως η «βία γεννά τη βία» έστω κι αν αυτό προκαλεί δυσαρέσκεια στους νοσταλγούς του ξύλου"[3]   άρα η στόχευσή μας θα πρέπει να είναι η καταδίκη της βίας σε όλες τις μορφές της και η ανάδειξη ενός νέου παιδαγωγικού περιβάλλοντος που θα την αποκλείει.

Η εκπαιδευτική κοινότητα μπροστά στο φαινόμενο της σχολικής βίας:

Η σχολική κοινότητα τα τελευταία χρόνια βρέθηκε απροετοίμαστη μπροστά στο φαινόμενο της σχολικής βίας. Η αντιμετώπιση του φαινομένου στην αρχή ήταν σπασμωδική. Σιγά σιγά όμως  το φαινόμενο οριοθετήθηκε και άρχισαν οι πρώτες δειλές προσπάθειες ανάλυσής του, αναζήτησης επιστημονικών μεθόδων αντιμετώπισής του, και δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ευαισθητοποίηση της σχολικής  κοινότητας. Το πρόβλημα που επισημαίνεται είναι ότι όλες αυτές οι προσπάθειες είναι ασύνδετες,  πολλές φορές ξεκομμένες από τον κοινωνικό περίγυρο και δεν έχουν συνέχεια. Στηρίζονται στην πλειοψηφία τους στο μεράκι και την ευαισθησία του εκπαιδευτικού, με όλα τα θετικά και αρνητικά που αυτό περιέχει.

 Ελλείψεις που υπάρχουν και πρέπει άμεσα να καλυφθούν (σε θεσμικό ή άλλο επίπεδο...)

 Η επιστημονική καταγραφή του φαινομένου με έρευνες ανά περιφέρεια και σε εθνικό επίπεδο. Η κωδικοποίησή του (πχ ρατσιστική βία κλπ). Η επιστημονική θωράκιση των εκπαιδευτικών με συνεχή επιμόρφωση. Η οριζόντια διασύνδεση των σχολείων με τη δημιουργία δικτύων. Δημιουργία θεσμών επιβράβευσης σχολείων και Περιφερειών για τη δράση τους. Θεσμική κατοχύρωση Συμβουλίων αντιμετώπισης σχολικής βίας σε επίπεδο Περιφέρειας με συμμετοχή Αυτοδιοικητικών μονάδων, μονάδων υγείας , εκπαίδευσης κλπ. 

Η αποκέντρωση του παρατηρητηρίου με τη δημιουργία του θεσμού των Συντονιστών, είναι θετική ενέργεια, αν στηριχτεί από την ηγεσία του Υπουργείου,  δοθούν κατευθυντήριες γραμμές  και περιοριστούν τα φαινόμενα επικάλυψης στην πυραμίδα της εκπαίδευσης. Να δοθούν από την πολιτική ηγεσία σαφείς οδηγίες σε όλους τους εμπλεκόμενους για τη σημασία του θεσμού και για τις προτεραιότητές του.

---

[1] (Debarbieux, 2008)

[2] (όπως παραπάνω)

[3] (Fraser, 1996),